Dbanie o ochronę dróg oddechowych jest bardzo istotne, już nie tylko w trakcie pracy ale również w życiu codziennym. W ostatnich miesiącach statystyki poziomu smogu w poszczególnych miastach Polski były wręcz dramatyczne! Dlatego nie tylko podczas pracy powinniśmy dbać o ochronę jednego z ważniejszych układów organizmu człowieka, ale także w przypadku podwyższonego stężenia niebezpiecznych pyłów w powietrzu.

Półmaski ochronne przeciwpyłowe i przeciwsmogowe, to zalecane i skuteczne rozwiązanie w takim przypadku. Przy wyborze masek lub półmasek miejmy na uwadze to, że nie każda zapewnia odpowiednią ochronę przed smogiem lub innym szkodliwymi pyłami i substancjami, a przy tym jest komfortowa w noszeniu. Zatem, czym kierować się podczas wybierania masek i na jaki model się finalnie zdecydować?

Zanim odpowiemy na te pytania, wyjaśnimy pokrótce dlaczego ochrona układu oddechowego przed zanieczyszczeniami np. smogiem jest tak bardzo istotna?

Smog i jego niekorzystne oddziaływanie na zdrowie człowieka – skutki

Nie od dzisiaj wiadomo, że smog to zmora dzisiejszych czasów. Cząstki stałe, które występują w postaci pyłu w powietrzu, są bardzo dużym i poważnym zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia! Podczas gdy oddychamy zanieczyszczonym powietrzem – wspomniane cząsteczki szkodliwego pyłu podczas wdechu dostają się do naszego organizmu, prosto do krwiobiegu.

Szczególnie groźna dla człowieka jest tzw. frakcja respirabilna – cząstki, które trafiają prosto do pęcherzyków płucnych. Oddychanie zanieczyszczonym powietrzem może być przyczyną nie tylko uciążliwych problemów z oddychaniem, ale także powodować poważne choroby układu nerwowego oraz niewydolność krążenia. Oprócz frakcji respirabilnej, występują również inne odmiany pyłów, m.in frakcja wdychalna – cząstki dostające się do organizmu poprzez nos i usta, która również po wchłonięciu może być przyczyną niebezpiecznych i poważnych problemów zdrowotnych.

W szczególności monitorowana jest frakcja pyłu PM2,5 i PM10, gdyż określana jako specyficzny zakres cząstek stałych odpowiednio o rozmiarach 2,5 i 10 µm i są uważane jako jedne z najbardziej niebezpiecznych dla zdrowia człowieka!

Obecnie każdy z nas może mieć problemy z występowaniem chorób układu oddechowego, a nie tylko osoby pracujące w szkodliwych warunkach – wystarczy, że wyjdziemy z domu. Niestety z tymi groźnymi pyłami i smogiem mamy do czynienia na co dzień. Ich stopień jest największy w sezonie grzewczym i nie ma tutaj znaczenia czy jest to duże miasto, czy mała wieś w której nadal najczęściej stosuje się stare piece, w których pali się nie tylko niskiej jakości paliwo, ale także śmieci i plastiki, które mocno przyczyniają się do tych znacznie podwyższonych wskaźników zanieczyszczenia powietrza, tzw. smogu.

Aktualną jakość powietrza dla każdego regionu w Polsce można sprawdzić chociażby na stronie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska: https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current

Aby uchronić się przed wdychaniem groźnych dla zdrowia i życia pyłów, należy zastosować odpowiednie maski ochronne.

Maski i półmaski ochronne przed smogiem i zanieczyszczaniami powietrza

Jeżeli chcemy uchronić siebie oraz najbliższych przed niebezpiecznymi cząstkami stałymi (m.in. przed pyłem będącym głównym składnikiem smogu) – wychodząc z domu zastosujmy odpowiednią półmaskę filtrującą FFP2, np. firmy 3M. Są również dostępne modele z zaworem. W tym przypadku podstawą ochrony układu oddechowego jest gwarancja odpowiedniej filtracji, wówczas zwróćmy uwagę, czy maseczki posiadają oznakowanie CE oraz symbol normy EN 149 (ozn. anglojęzyczne) lub PN-EN 149 (tłumaczenie krajowe).

Oznaczenie to mówi nam, że mamy do czynienia z produktem przebadanym w laboratorium akredytowanym jako środek ochrony indywidualnej, który jest nie tylko bezpieczny, ale także wiarygodny pod kątem jakości wyrobu oraz powtarzalności produkcji.

Rodzaje półmasek ochronnych

Szeroko dostępne półmaski ochronne występują w 3 typach: FFP1, FFP2 i FFP3, oraz półmaski wielokrotnego użytku z wymiennymi filtrami: P1, P2 i P3. Co oznaczają podane numery?

Im wyższy jest indeks półmaski, tym większą skuteczność filtracji zapewnia, ale przy tym również trudność w oddychaniu (wyższe opory oddychania). Są to typowe półmaski z gruby artykułów BHP – środków ochrony indywidualnej, które głównie przeznaczone są do ochrony pracowników przed różnego rodzaju zagrożeniami mogącymi występować na danym stanowisku pracy, ale nie tylko – z powodzeniem mogą być również stosowane do ochrony przed cząstkami stałymi, które występują w zanieczyszczonym powietrzu – smogiem.

Kiedy i gdzie stosować półmaski przeciw-smogowe (przeciw-pyłowe)?

Tak jak wspominaliśmy wyżej – półmaski przeciwpyłowe możemy stosować nie tylko w pracy, gdzie mamy kontakt z różnego rodzaju pyłami i substancjami, ale także na co dzień, gdy różnego rodzaju źródła informują nas o wzmożonym stężeniu zanieczyszczeń w powietrzu, bez względu czy mieszkamy na wsi czy w mieście. Stosować należy je w szczególności gdy wybieramy się na spacer, uprawiamy jakiś sport, np. biegamy, jeździmy na rowerze lub po prostu zamierzamy przebywać dłużej poza domem lub innym zamkniętym pomieszczeniem.

Jak dobrać odpowiednią i wygodną półmaskę filtrującą?

Dobranie odpowiedniej i do tego wygodnej półmaski filtrującej – przeciw-smogowej może być problematyczne, dlatego warto zwrócić uwagę na pewne istotne kwestie, m.in.:

• Filtrację półmaski
  Filtracja półmaski odpowiada za jej skuteczność, czyli ochronę naszego układu oddechowego przed cząstkami stałymi, które występują w zanieczyszczonym powietrzu, w związku z tym ważne jest aby półmaska posiadała odpowiedni stopień filtracji oraz normy, a włóknina filtracyjna, z której wykonana jest półmaska powinna osłaniać całą twarz i ściśle przylegać do twarzy, o czym piszemy w następnym punkcie.

• Odpowiednie dopasowanie
  Odpowiednie dopasowanie półmaski ochronnej do twarzy jest bardzo, bardzo istotne, gdyż decyduje o tym ile zanieczyszczeń z wdychanego, zanieczyszczonego powietrza zostanie zatrzymane w włóknie filtrującej, a ile przedostanie się do naszych dróg oddechowych. Jeżeli maska nie będzie dokładnie przylegać do naszej twarzy, nie zapewni nam ochrony. Uwaga! Odpowiednie dopasowanie półmaski jest możliwe tylko przy ogolonej twarzy! Jeżeli ubierzemy półmaskę na twarz z widocznym zarostem, nie spodziewajmy się odpowiedniej ochrony, gdyż w wyniku przecieku „złe cząstki” dostaną się do naszego układu oddechowego. Aby ułatwić dopasowanie półmaski do twarzy, powinna ona zawierać:
  – taśmy nagłowia, które wykonane są z elastycznych i trwałych materiałów,
  – blaszkę nosową, która zapewnia lepsze przyleganie maski w okolicach nosa,
  – blaszkę podbródkową pozwalającą na odpowiednie ukształtowanie maski w okolicach podbródka,
  – ergonomiczną konstrukcję, która jest dostosowana do kształtu twarzy (np. konstrukcję panelową obejmującą okolicę nosa oraz podbródek).

To jak odpowiednio dopasować półmaskę filtrującą firmy 3M do indywidualnych rysów twarzy, można doczytać z broszur dołączanych do maseczek oraz z materiałów multimedialnych firmy 3M.

Dodatkowe atuty półmasek ochronnych

Półmaski firmy 3M są skonstruowane tak, aby zapewnić jak największą ochronę przy wysokim komforcie użytkowania:

• Komfort oddychania – opory oddychania

Istotną cechą półmasek anty-smogowych – ochronnych, przeciwpyłowych jest zapewnienie użytkownikowi maski komfortu oddychania oraz wysoka skuteczność filtracji. Dlatego zanim wybierzemy półmaskę, sprawdźmy jej ocenę oporów oddychania. Opory oddychania powinny być najniższe, za to filtracji jak najwyższe. Dzięki temu zapewnimy sobie zarówno komfort użytkowania, jak i bezpieczeństwo.

Półmaska charakteryzująca się niskim oporem oddychania ma znaczenie nie tylko pod kątem użytkowania, ale także wpływa na skuteczność bezpieczeństwa. Maska, która ma wysoką ocenę oporu oddychania powoduje, że w trakcie np. większego wysiłku fizycznego mamy większe zapotrzebowanie na tlen. W przypadku masek o dużym oporze oddychania, może wpłynąć to na rozluźnienie noszonej przez nas półmaski, a zatem możliwe występowanie przecieku powietrza – zanieczyszczonego powietrza, np. smogu.

• Elektretowa konstrukcja włókniny

Wybierając półmaskę warto zwrócić oczy w kierunku półmasek ochronnych firmy 3M z serii 3M™ Aura™, które wykonane są ze specjalnej włókniny elektretowej, charakteryzującej się znaczną poprawą jej technicznych parametrów. Włókna te posiadają ładunek, który powoduje przyciąganie i preferencyjne osadzanie się cząstek pyłu na włókninie – zabezpieczają przedostanie się ich przez maskę do układu oddechowego. Zaletą tej konstrukcji jest także to, że zapewnia jednocześnie obniżenie oporów oddychania, dzięki czemu zyskujemy także komfort użytkowania.

• Zawór wydechowy

Aby zapewnić sobie jeszcze większy komfort użytkowania, polecamy półmaski ze specjalnym zaworem wydechowym. Zawór wydechowy zastosowany w półmaskach ma za zadanie regulować przepływ powietrza w trakcie oddychania.

Uwaga! Prawidłowo skonstruowany zawór powinien zatrzymywać przepływ powietrza przy wdechu, uniemożliwiający tym samym przedostanie się przez niego zanieczyszczonego powietrza. W tym przypadku wdychanie powietrza powinno się odbywać tylko i wyłącznie przez filtrującą włókninę, a nie przez zawór!
Zawór wydechowy jak sama nazwa na to wskazuje, powinien aktywować się dopiero w momencie wydychania powietrza, ułatwiając przepływ powietrza, a tym samym zapewniając odprowadzanie wilgoci i temperatury.

Półmaski 3M stosują zawory 3M™ Cool Flow™, które posiadają specjalny, ruchomy element otwierający i zamykający zawór.

• Odpowiednie przechowywanie masek – panelowa konstrukcja

Jeżeli półmaska posiada panelową konstrukcję, to znaczy że możemy ją wielokrotnie składać i rozkładać bez obawy uszkodzenia czy zabrudzenia. Półmaski z serii 3M™ Aura™ umożliwiają właśnie takie odpowiednie przechowywanie, które nie powoduje żadnych zagnieceń, deformacji, co w konsekwencji może doprowadzić do gorszego dopasowania – przylegania do twarzy. Dzięki temu rozwiązaniu, możemy ją używać wielokrotnie bez obawy o bezpieczeństwo.

Kiedy wymienić półmaskę – zużycie półmasek

Wiadomo, iż skuteczność półmasek ochronnych zmniejsza się wraz z ich używaniem. Najprostszym sposobem sprawdzenia czy półmaska nadaje się do wymiany jest nasza indywidualna ocena wzrostu oporu oddychania.

Gdy oddychanie przez maskę staje się trudniejsze, to znak, że należy ją wymienić, ponieważ włóknina jest już zapchana.

W przypadku prac zawodowych, taką półmaskę traktuje się jako jednorazową – po jednej zmianie (dniu pracy) wymienia się na nową. Oczywiście można ją ściągać i zakładać wielokrotnie w ciągu dnia. W przypadku korzystania z niej poza-zawodowo, można ją również ściągać i zakładać w ramach potrzeby, aż do czasu jej zużycia. Ważne, aby każdorazowo zakładać ją poprawnie, tak aby zapewnić odpowiednią szczelność i dopasowanie do twarzy użytkownika.

Po czym jeszcze poznać, że półmaska jest zużyta?

• rozciągnięcie i przetarcie gumek, taśm nagłowia oraz pasków;
• zagniecenia, które powodują nieszczelne przyleganie do twarzy;
• uszkodzenie włókniny;
• zamoczenie lub zawilgocenie włókniny;
• zabrudzenie włókniny półmaski w wyniku zanieczyszczenia – zarówno na powierzchni zewnętrznej, jak i wewnętrznej (od twarzy). Zanieczyszczenie od strony twarzy mogą być wynikiem złej szczelności – takiej maski należy nie używać, gdyż zanieczyszczenia dostaną się do naszych dróg oddechowych;
• półmaskę należy również wymienić również w przypadku, gdy zostawiliśmy ją nieużywaną w miejscu wysokiego zapylenia.